Yazar: Editör

Psikanalitik düşüncenin canlılığı ve derinliği vardır. O, bana göre, zihne (mind) ilişkin en ikna edici modeldir. Psikanalitik düşüncenin içgörüleri yalnızca acı çeken insanlara yardımcı olmaya değil, aynı zamanda toplumdaki grup süreçlerini anlamaya da ilişkindir. Zihnin psikanalitik modelinin ve bilinçdışı dinamiklere titiz bir odaklanma ile analitik etkileşimin bizzat kendisinden ortaya çıkan türden bir ‘bilginin’ hasta için yararlı olacağı anlayışıyla belirgineşen psikanalitik yönelimli psikolojik müdahalelerin (psychoanalytically informed psychological interventions) güçlü bir savunucusu olmaya devam ediyorum.

Bunlar korunmaya değer ‘kıymetli şeyler’dir (goods). ‘Koruma (protection)’ sözcüğünü bilinçli olarak kullanıyorum; çünkü dikkat kesilmemiz gereken tehditler vardır, fakat burada sanki seçkin bir azınlığın etrafında giderek daralan bir çember oluşturan korumacı bir tutumu savunmuyorum. Bu yaklaşım bize hiçbir zaman iyi hizmet etmemiştir. Ancak zihinsel acı çeken insanlara yardım etme konusunda neyi savunduğumuzu bilmek, korunmaya değer toplumsal ‘iyi bir şey’dir. Bu, diğer psikolojik terapi yöntemlerine üstünlük iddiasında bulunmayı gerektirmez; özgünlüğümüzü dile getirmeyi ve farklılığa saygı duymayı gerektirir.

Psikanaliz, geleneksel olarak diğer terapötik modalitelere karşı kibirli bir tutum benimsemiştir. En iyi ihtimalle, bu yöntemler hoşgörüyle karşılanır. En kötü ihtimalle ise, belki de ‘öteki’ne yönelik bir korkuyu maskeleyen bir kuşkuyla değerlendirilirler. Bir meslektaşım, psikanalizin bilişsel davranışçı terapiye (BDT) bakışını mizahi bir biçimde, onu ‘Darth Vader’ın terapötik kolu/uzantısı (Darth Vader’s therapeutic arm)’ olarak tanımlayarak dile getirmişti. Allah için, psikanaliz de bazı BDT terapistleri tarafından, eşit derecede, irrasyonel olarak görülür.

Psikanalitik kuram başlangıçta, tedavi eden terapistin kulaktan dolma kanıtları etrafında gelişmiştir. Her terapist sözde kanıtları biriktirdikçe, bu durum psikanalitik varsayımların doğruluğunu belirlemede bilinen bir mantık hatasına, yani geçmişte birlikte ortaya çıkma (co-occurrence) argümanına dayanan bir zemin hâline gelir. Bu, bir şey daha önce bir kez olmuşsa -örneğin bir hastanın öfkesini depresyona dönüştürerek yönetmesi- ve aynı örüntü yeniden gözlemleniyorsa, teorinin doğru olduğunu, yani depresyonun içe yöneltilmiş öfke olduğunu varsayma yanılgısına işaret eder. Bu argüman çekicidir, fakat kanıt değeri düşüktür. Klinisyenler olarak, çalışmamızı yönlendiren belirli varsayım ya da kuramlara dayanarak öngöreceğimiz tepkinin hastada görülmediği olumsuz örnekleri saptamak en zor olanıdır.

Analitik fikirleri ve uygulamayı bilimsel değerlendirmeye açma girişimleri, bazı psikanalitik klinisyenler tarafından hâlâ belli bir kuşkuyla karşılanmaktadır; sanki bilimi analitik kuramların geçerliliğine ya da psikanalitik müdahalelerin etkililiğine ilişkin tartışmaya davet etmek, analitik ruhu şeytana satmakla eşdeğermiş gibi. Bazı psikanalitik klinisyenlerin yaptığı gibi, psikanalizin bir bilim olmadığını ve bu nedenle onu diğer bilimsel girişimlerin standartlarıyla değerlendirmeye çalışmanın anlamsız olduğunu savunmak, kritik bir meseleyi yalnızca bertaraf eder: Psikanaliz ve psikanalitik terapi psikolojik sorunlara yönelik tedavilerse, bunların nasıl işlediğini ve etkili olup olmadığını anlamak gibi bir sorumluluğumuz vardır. Ben katı bir deneyselci olmaktan çok uzaktayım; psikanaliz yalnızca bir felsefe olduğunu iddia etseydi, deneysel doğrulama bir sorun olmazdı. Sokrates’in ya da Heidegger’in insan doğasına ilişkin görüşleri son derece önemlidir ve kendimiz ve hayatlarımız hakkında düşünmemize yardım eder. Sokrates de Heidegger de, insan doğasına ilişkin aydınlatıcı çok şey söylemiş olmalarına rağmen, kendilerini psikolojik sorunları resmî olarak tedavi etmeye ve bunun için ücret almaya adamamışlardır. Psikanalizin psikolojik sorunlara bir tedavi olduğunu iddia etmesi ve sunumu için kamusal fon talep etmesi nedeniyle, elimizdeki yöntemlerin sınırlılıklarına rağmen, etkililiğini değerlendirme sorumluluğumuz vardır.

Bu kitabın 2003 yılındaki ilk baskısı ‘Freud öldü’ şeklindeki kışkırtıcı bir başlıkla başlamıştı. On yıldan fazla bir süre sonra, ikinci baskıya yaklaştığımda bunu bir soru olarak ifade ettim: ‘Freud öldü mü?’ Bir on yıl daha geçti ve bu kitabı ‘Freud ÖLMEDİ’ şeklindeki bildirimsel bir ifadeyle açıyorum. 2024 yılında bu satırları kaleme aldığım sırada, Freud’un eserlerinin tamamının ‘Gözden Geçirilmiş Standart Baskı’sı (Revised Standard Edition) (RSE) yeni yayımlanmıştı. Freud’un ruhu hâlâ çok canlıdır ve psikanalitik fikirler, yaşadığımız karmaşık (dijital) dünyada yolumuzu bulmamıza ve iklim değişikliği, savaşlar, diktatörlükler ve sosyal eşitsizliklerin tahribatı gibi karşı karşıya olduğumuz tehditlerle baş etmemize yardımcı olmak bakımından her zamankinden daha gerekli hâle gelmiştir (Bar-Haim ve ark., 2022). Geçtiğimiz yirmi yıl içinde, Önsöz’de de değindiğim gibi, psikanalizin bir meslek olarak gelişiminde birçok değişime tanık olduk; bu değişimler büyük ölçüde çağdaş uygulayıcıların geçmişle olan daha katı bağları gevşetmeye başladığını ve böylece Freud’un yeni gelişmeler için bir ilham kaynağı olmasına, meydan okuma ve değişime direnen nihai bir nokta olmaktan çıkmasına olanak tanımaktadır. Freud’un mirasıyla ilişkimizi daha şüpheci ve yapıbozumcu biçimde kuruyoruz, ancak onun zihin kuramı (theory of mind) psikanalitik araştırma ve bilimsel çalışmalara yönelik verimli bir başlangıç noktası olmaya devam etmektedir (Solms, 2021; Tallis, 2024).

Psikanalizdeki gelişmeler çoğu zaman diğer alanlarda tanık olduğumuz kadar hızlı olmasa da, nöropsikanalizdeki gelişmeler, psikoterapi sonuç araştırmalarının sayısındaki artış (bkz. Bölüm 1), psikanalizin çok daha geniş bir hasta popülasyonuna uygulanmasının genişlemesi, heteronormatiflik ve cinsiyet ile ırka ilişkin önyargılarına yönelik meydan okumalar gibi unsurların tümü psikanalize yeni bir yaşam katmıştır. Başka bir deyişle, Freud hâlâ hayattadır ve oldukça dinçtir; ancak bu, divanın ötesine uzanan değişen bir bağlam içinde gerçekleşmektedir.

En iyi bilim insanları, gerçeğin peşinde koşarken, teorilerini daha ileri götürecek ve muhtemelen onları çürütecek başka bir bilim insanının köşede beklediğini fark edebilecek kadar ironik olanlardır. Ancak bilgi arayışında olanların bunu tutkuyla yapmalarının da belki gerekli olduğu söylenebilir. Tutku bir suç değildir, gerçi bizi bazen çıkmaz sokaklara sürükleyebilir. Nitekim Freud’un kendisi de bize arzunun tehlikelerini göstermiştir. Freud kuşkusuz, bugün yüz yılı aşkın bir zamanın sağladığı geri görüşle bakıldığında yararsız ve hatalı olduğu görülebilecek bazı kuramsal çıkmazlara girmiştir. Yine de psikanaliz, diğer tüm psikolojik kuramlardan daha fazla, doğrudan hem arzumuz (desire) hem de yıkıcılığımız (destructiveness) üzerine odaklanarak bizi en iyi biçimde kavrar.

Bu kitaptaki amacım, psikanalizin bir kuram ya da kurum olarak sorunlu yönleri üzerinde fazla durmak değil; bunun yerine, bir klinisyen olarak çalışmama zenginlik katmış olan analitik kavrayışları paylaşmaktır. Korunması gereken, Freud’un girişiminin ruhudur -karanlık yanımızla yüzleşmeye ve rahatsız edici sorular sormaya yönelik istekliliği- ama mutlaka onun bulduğu yanıtlar değildir. Freud’un ruhunu canlı tutmanın elimizdeki tek yolu, onun geliştirdiği araştırma yöntemi -analiz- yardımıyla gözlemlerini daha ileri taşımak, ancak ampirik araştırma, sinirbilim ya da felsefe gibi diğer araştırma yöntemlerinden fobik şekilde kaçınmadan bunu yapmaktır. Psikanaliz dış eleştiriler karşısında varlığını sürdürecekse, onu destekleyenlerin de ona eleştirel bir yaklaşımla yaklaşmaları gerekir.

Temkinli bir iyimserlik için bir alan vardır, ancak rehavete kapılamayız: Önsöz’de belirttiğim gibi hâlâ yapılacak iş vardır. Psikanalizin hâlâ saldırı altında olduğu ve kamu sağlık hizmetleri ile akademide diğer tedavi biçimlerine kıyasla daha fazla kenara itildiği konusunda hiçbir kuşku yoktur. Psikanalitik yaklaşımlara yönelik açık eleştiriler büyük ölçüde aynı kalmaktadır: çağdaş toplumla bağlantısız oldukları; yalnızca entelektüel bir seçkin azınlığa uygulanabilir oldukları; nüfusun ihtiyaçlarının aksine bireyi önceledikleri; ve tedavi olarak uzun, yoğun, pahalı oldukları ve etkinliklerine dair yeterince güçlü bir kanıt temeline sahip olmadıkları.

Bazı eleştirileri çürütmek zordur. Psikanaliz ve ampirik araştırma rahatsız edici yatak arkadaşları olmuştur. Tarihsel olarak, sonuç araştırmalarına ve kamu sektörü ortamlarında uygulamalı çalışmamızın rutin değerlendirilmesine katılmaya direnç göstererek kendi davamıza yardımcı olmadık. Bunun sonucu olarak, psikanaliz ve uygulamaları, baskın bilimsel paradigmaların gereklerini karşılayan bir kanıt temeli geliştirmekte daha yavaş kalmış, bunun yerine bu paradigmaların geçerliliğini ve uygulanabilirliğini sorgulamayı tercih etmiştir. Ancak bu kitabın ikinci baskısından bu yana geçen son on yıl içinde ilerlemenin yönü son derece cesaret vericidir. Psikanalitik müdahalelerin faydalarına ilişkin iddialarımız için artık daha güvenle bir kanıt temeli ortaya koyabiliriz (bkz. Bölüm 1). Kanıt temeli birikmekte olsa da, klinik uygulama ile araştırmanın entegrasyonu hiçbir şekilde sıradan (routine) değildir. Daha fazla şey yapılması gerekmektedir ve hâlâ çok sık psikanalizi ‘savunma’ ihtiyacıyla karşı karşıya kalmaktayız.

Peki o hâlde psikanaliz, özellikle kamu sektöründe ağır ruh sağlığı (mental health) sorunları yaşayan insanlara yardım amacıyla uygulanmasına yönelik olduğunda, eleştirmenlere karşı nasıl savunulabilir? Peter Fonagy ve benim, psikanalizin modern bir sağlık ekonomisinde yeri olmadığını savunan katılımcılara karşı durmak zorunda kaldığımız, ünlü Maudsley Tartışmalarından birinde (Fonagy & Lemma, 2012) içinde bulunduğumuz durum buydu. Psikanaliz, bu durumda tartışmayı kazandı. Aradan on yıldan fazla zaman geçmişken, ilk rakiplerimizin bugün bu tartışmada hangi pozisyonu alacaklarını bilmiyorum, ancak tartışmayı kazanmak için ileri sürdüğümüz ve üç temel, psikanalize özgü katkıya odaklanan argümanlar, hâlâ benimsediğim ve şimdi özetleyeceğim argümanlardır.

Birincisi, uygulamalı biçimleriyle, psikanalitik fikirler, ruhsal açıdan rahatsız ve rahatsız edici hastalarla çalışırken kaçınılmaz olarak maruz kaldıkları kişilerarası baskılara rağmen, ruh sağlığı çalışanlarının yüksek kaliteli hizmet sunmalarını destekleyebilir. Hastalar ile (fiziksel ve/veya duygusal) acı içindeki insanlarla çalışmanın ve ayrıca ailelerinin ya da diğer bakımverenlerin ihtiyaçlarına dikkat etmenin hem zorlayıcı hem de stresli olduğu yaygın biçimde kabul edilmektedir (Borrill ve ark., 1998). Stresli çalışma koşulları, personelin iş yerine yaptığı katkının azalmasına, personel devamsızlığının artmasına ve personel sirkülasyonunun yükselmesine yol açabilir (Borrill ve ark., 1998; Elkin & Rosch, 1990; Lemma, 2000; Maier ve ark., 1994). Nitekim tükenmişlik, özellikle ruh sağlığı sorunları olan hastalarla çalışanlar arasında kaydedilmiştir. Tükenmişlik, stresle başa çıkma mekanizmaları çöktüğünde ve personel ile hastalar arasındaki zorlayıcı kişilerarası etkileşimlere verilen yanıtta daha ilkel işleyiş biçimleri baskın hâle geldiğinde ortaya çıkar; bu durum yansıtmalı mekanizmalar, günah keçisi ilan etme, katılık, alaycılık ve geri çekilme gibi tepkilerle kendini gösterir. Menzies-Lyth’in (1959) öncü çalışması, bakımın psikodinamiklerinin göz ardı edilmesinin sonuçlarını vurgulamıştır. O, hemşirelik hizmetinde çalışan personel arasında ortaya çıkan toplumsal savunmaların gelişimini tanımlamıştır; bu tür savunmalar, hastalara bakma şeklindeki birincil görevin taleplerinin uyandırdığı kaygılarla başa çıkmayı amaçlamaktaydı. Savunma sistemi, hastalarla kişisel teması en aza indiren, resmî ve katı prosedürlerin egemen olduğu bir hizmetle sonuçlanmıştır.

Kamusal sağlık sektöründe yardım için yönlendirilen hastaların çoğu karmaşık ihtiyaçlar sergilemektedir. Karmaşıklığı (complexity) nasıl tanımladığımız ilginç bir sorudur, ancak bu Giriş’in kapsamı dışındadır. Bununla birlikte bu noktada, karmaşıklığın en azından kısmen, bir klinisyenin hasta hakkında fark edilmesi daha güç olabilecek ‘zor’ duygularını adlandırmanın bir yolu olduğunu belirtmek önemlidir. Psikanalitik kavrayış, kaygı ve stres, davranışı altta yatan zihinsel durumlar açısından düşünme kapasitemizi tehdit ettiğinde, insancıl biçimlerde yanıt vermemize yardımcı olur. Psikanalizin terapötik ilişkilerde işlerin neden yolunda gitmediğini anlamak için sağladığı çerçeve, hem ikili (dyadic) ilişkilerde hem de daha büyük gruplarda etkileşimsel sürece ilişkin iyi gelişmiş bir kurama dayanır. Rahatsız bir bireyin ya da topluluğun, onlarla etkileşime girenlerin düşünme ve davranışlarını nasıl etkileyebileceğine dair geçerli alternatif modeller çok azdır

İkincisi, yetişkin ruh sağlığı sorunlarının gelişimsel nitelikte olduğuna dair güçlü göstergelere sahibiz; bunların dörtte üçü çocukluk dönemindeki ruh sağlığı güçlüklerine kadar izlenebilmekte ve %50’si 14 yaşından önce ortaya çıkmaktadır (Kim-Cohen ve ark., 2003). Artık olumsuz çocukluk deneyimlerinin (ACEs) (adverse childhood experiences (OÇD)) yaşamın ilerleyen dönemlerinde ciddi sorunlarla ilişkili olduğuna dair önemli kanıtlara sahibiz (Van Duin ve ark., 2019). al., 2017) Taciz, ihmal ve aile işlevsizlikleri gibi OÇD’ler, çocuk gelişimi üzerinde geniş etkisi olan olumsuz maruziyetler olarak kabul edilmekte (Hunt ve ark., 2017) ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde ruh sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasıyla ilişkili bulunmaktadır (Subramaniam ve ark., 2020).

Ruh sağlığı (mental health) riskleri ve koruyucu etkenler yalnızca çocukluk deneyimlerinde bulunmaz; ekonomik durgunluklar ve toplumsal kutuplaşma, halk sağlığı acil durumları, yaygın insani krizler ve zorunlu yerinden edilmeler ile büyüyen iklim krizi gibi global tehditler de tüm nüfuslar için riski artırmaktadır. En yakın dönemde COVID-19 pandemisi ruh sağlığı açısından küresel bir krize katkıda bulunmuştur. Tahminler, pandeminin ilk yılında hem anksiyete hem de depresif bozukluklarda artışın %25’in üzerinde olduğunu göstermektedir (Dünya Sağlık Örgütü, 2022). Aynı zamanda ruh sağlığı hizmetleri ciddi biçimde kesintiye uğramış ve ruh sağlığı koşullarına yönelik tedavi açığı daha da büyümüştür.

Psikanalitik model, artık sağlam biçimde kanıtlarla desteklenen (bağlanma ilişkilerine dair) bir gelişimsel kuram öne sürmesi bakımından benzersizdir (Cassidy & Shaver, 2008). Bu nedenle erken deneyim, genetik kalıtım ve yetişkin psikopatolojisi arasındaki ilişkiyi anlamamıza olanak tanır. Bu gelişimsel çerçeve erken müdahaleyi vurgular ve olumlu ruh sağlığı politikasının şekillenmesinde kritik bir rol oynamıştır. Bu önleme açısından önemli sonuçlara sahiptir. Psikanalitik model yalnızca yaşam boyu sürekliliği kavramakla kalmaz, sağlık ile hastalık arasındaki boyutta da sürekliliği kavrar -bu görüş, DSM-V (Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı) gibi sınıflandırıcı psikiyatrik modellere meydan okuyan güncel boyutsal psikopatoloji yaklaşımlarıyla uyumludur. Özellikle, hastalık ile önceden var olan karakter arasındaki ilişkiyi kavramsallaştırmak için bir araç sunar. Bu tür bir süreklilik modelinin yokluğu, ruh sağlığı güçlüğü yaşayanların damgalanmasında temel bir unsurdur; onları ‘biz’e karşı ‘onlar’ olarak tanımlar. Açıkça görüldüğü üzere, ruhsal hastalık bu kadar korkutucuyken hepimiz süreksizlik fantazilerini sürdürmeye yatırım yapabiliriz (Lemma & Patrick, 2010).

Üçüncüsü, psikanalitik fikirler geniş bir yelpazedeki uygulamalı müdahalelerin temelini oluşturmaya devam etmektedir. Araştırmalar ve klinik gözlemler, diğer modalitelerin -özellikle bilişsel davranışçı terapinin (BDT)- psikanalitik yaklaşımın kuramsal ve klinik özelliklerinden yararlandığını ve bunları kendi tekniklerine dahil ettiğini göstermektedir. Bu durum söz konusu modalitelerin genel etkinliğini artırabilir; örneğin bazı kanıtlar, diğer terapilerle elde edilen iyi sonuçların, bu terapilerin psikanalitik teknikleri (Shedler, 2010) ve bizler için özgül anlamlar taşıyan duygulara odaklanma düzeyiyle ilişkili olduğunu ileri sürmektedir. Belki de zihne dair diğer tüm kuramlardan daha kapsamlı biçimde, psikanaliz temel psikolojik olgulara ve süreçlere işaret eder (örn., bilincin sınırlılıkları, savunmalar, tedaviye direnç, aktarım ve karşıaktarım). Yeterli ve etkili bir psikolojik tedavi sunulacaksa, bunlar klinik çalışmaya dair anlayışımıza entegre edilmelidir.

Araştırmalar açıkça göstermektedir ki ruh sağlığı sorunlarının tedavisinde herkese uyan tek bir yaklaşım yoktur; hangi ekole ait olduğundan bağımsız olarak psikoterapi, tedaviyi tamamlayan yönlendirilen hastaların yalnızca yaklaşık %50’sine anlamlı biçimde yardımcı olmaktadır ve ilaç tedavisi de bundan daha iyi sonuç vermemektedir (Fonagy, 2010). Bu nedenle akılcı biçimde tasarlanmış hizmetler, etkinliğine dair bazı kanıtların bulunduğu çeşitli yaklaşımları sağlamalı ve bu hizmetlerin etkinliğinin izlenmesi ve iyileştirilmesini güvence altına almak amacıyla araştırma temelini genişletmeye devam etmelidir.

Normal kamu sektörü klinik uygulaması kapsamında görülen birçok vaka, belirgin karmaşıklık ve komorbidite ile karakterizedir (McGrath ve ark., 2020; Steffen ve ark., 2020). Örneğin, klinik olarak anlamlı depresyonu olan hastaların çoğu, birden fazla farklı belirti temelli tanının ölçütlerini karşılamakta ve kişiliğin birçok ek, optimal olmayan işleviyle baş etmek zorunda kalmaktadır (Westen ve ark., 2004). Yalnızca küçük bir kısmı, yalnızca tek bir tanının ölçütlerini karşılamaktadır. Majör depresif bozukluk ölçütlerini karşılayan hastalar, tesadüfe kıyasla diğer koşulların ölçütlerini karşılama olasılığı dokuz kat daha fazladır (Angst & Dobler-Mikola, 1985); bipolar duygudurum bozukluğu ya da şizofreni gibi anlamlı bir (Eksen I) tanıya sahip hastaların %50–90’ı aynı zamanda başka bir Eksen I ya da Eksen II (kişilik) bozukluğunun ölçütlerini de karşılamaktadır (Westen ve ark., 2004).

Nüfus sağlığına ve istatistiksel analize odaklanan kamu ruh sağlığı programları, yine de insan psikolojisi ve psikopatolojisinin karmaşıklığının kabulüyle çelişebilir. Kanıta dayalı tıbbın gelişimi, görünüşte sağlam bilimsel gerekçelerle, araştırma çalışmalarında ya da hasta gruplarında belirgin karmaşıklığın ayıklanmasıyla sonuçlanabilir. Bu durum, ‘basit’ (ya da karmaşık olmayan) koşullar için basit müdahalelere odaklanmaya yol açabilir. Oysa kamu sektöründeki klinik uygulamada bu tür karmaşık olmayan koşullarla nadiren karşılaşılır. Bu koşulların var olduğu ve basit ve ucuz müdahalelere uygun olduğu fikri, politik olarak hemen çekicidir. Bu yalnızca böyle bir yaklaşımın sağlayabileceği muhtemel ekonomik kazanımlar nedeniyle değil, aynı zamanda ruh sağlığına ilişkin ‘dağınık gerçeği’ bir şekilde uzak tutmanın bir yolu olarak hizmet edebileceği içindir. Ancak dağınık gerçek şudur ki ruhsal hastalık yaygındır ve hayatımızın herhangi bir noktasında hepimizi etkileyebilir. Birçok durumda iyileşme ya da düzelme elde etmek zordur (her ne kadar kuşkusuz buna çalışılması gerekse de); bunun yerine bu hastaların önemli bir bölümü yaşamları boyunca sürekli psikolojik ve sosyal müdahalelere ihtiyaç duyar (Lemma & Patrick, 2010).

Bu dağınık gerçekle bağlantılı olarak, psikanaliz, ona karşı neden savunma geliştirebileceğimizi düşünmek ve anlamak için bir araç sağlar; bunun başlıca nedeni, onun çoğu zaman kişisel olarak tehdit edici olması ve bireysel ve toplumsal her şeye kadirlik duygumuzu zorlamasıdır.

Seks, Ölüm ve Yalanlar

Psikanaliz hassas bir sinire dokunur: ya ona tutkuyla bağlanırsınız ya da ona karşı kuşku duyarsınız, ancak ona karşı nötr hissetmek nadirdir. Psikanalitik fikirler merak ve ilgi uyandırır, ancak aynı ölçüde, güvenilir biçimde sert muhalefet ve kuşkuculuk da çeker. Bu karmaşık tepkinin birkaç nedeni vardır. Öncelikle, nispeten yakın zamana kadar önemli psikanalitik varsayımları destekleyecek ampirik kanıtların eksikliği söz konusuydu -ki bu durum, ne yazık ki, psikanalitik uygulayıcıların kendi inançlarını benimserken ve onları hakikat olarak sunarken sergiledikleri coşkuyu nadiren dizginlemiştir. Bu şöyle olabilir, çünkü Kirsner’ın vurguladığı gibi:

Din gibi, psikanaliz de büyük sorular sorar ve yine din gibi, bu zor sorulara verilen dogmatik yanıtlar tarafından kolayca etkilenir ve baştan çıkarılır.

(2000: 9)

Psikanalizin temel mesajının da hazmedilmesi güçtür. İnsanları esasen iyi ama çevre tarafından bozulmuş varlıklar olarak tasvir eden hümanistik kuramların aksine, psikanaliz bize pek de hoş olmayan bir tablo yansıtır: cinsel ve saldırgan dürtüler tarafından güdüleniriz, kıskanç ve rekabetçiyizdir ve bilinçli olarak sevdiğimizi söylediğimiz kişilere karşı bile öldürücü itkileri içimizde barındırabiliriz. Bu, mümkünse hiç, ama en azından fazla yakından bakmak istemeyeceğimiz bir aynadır. Freud, kendi nevrotik sefaletimizdeki payımıza ilişkin kötü haberi verirken bize pek az teselli sunar:

Suç … bizzat kendinizdedir … Gözlerinizi içe çevirin, kendi derinliğinize bakın, önce kendinizi tanımayı öğrenin! O zaman neden hastalanmaya yazgılı olduğunuzu anlayacaksınız; ve belki, gelecekte hastalanmaktan kaçınacaksınız.

(Freud, 1917: 142–143)

Tek hamlede Freud işleri tersine çevirir: kendimizi depresif ya da kaygılı hissettiğimizde, bize olup biten olayların ya da güçlerin merhametine kalmış olduğumuzu hissedebiliriz, fakat o, bir bakıma nasıl hissettiğimizden, en azından ileriye dönük olarak, sorumlu olduğumuzu ileri sürer. Nitekim, belli bir dereceye kadar sorumlu olmamızdandır ki, zihnimizde bilinçdışı olarak olup bitenleri bilmekten kaçınmayı aşarak içinde bulunduğumuz kötü durumu da değiştirebiliriz.

Özünde psikanaliz, arzunun kaprisleri, inatçı vazgeçişlerin ve kaybın kaçınılmazlığı ile ilgilidir. Bize kendi kendimizin en kötü düşmanı olabileceğimizi gösterir. Bir hareket olarak, psikanaliz kuramsal bölünmeler tarafından kuşatma altında olabilir, fakat herkes bir konuda hemfikirdir: çatışma kaçınılmazdır. Nasıl bakarsanız bakın, psikanalitik dramda her zaman bir yerde birisi bir şeyi kaçırmaktadır. Psikanaliz, düş kırıklığının (disillusionment) ve hayal kırıklığının (frustration) gelişime içkin olduğunu ileri sürer. Freudcu kuram içinde, vazgeçiş, toplumun hayatta kalabilmesi için gerekli bir kötülüktür. Kötü haberin taşıyıcısı Freud, bize yalın bir biçimde kendi istediğimiz her şeye sahip olamayacağımızı hatırlatır.

Zor dersler doğumla birlikte başlar. Doğum, bedenleşmiş biçimde deneyimlenen o temel anne bedeni (maternal body) ile kaynaşma hâlini kesintiye uğratır ve bizi dışarıya fırlatarak artık varoluşumuzun kayıtlarına giriş yapan engellenme, düş kırıklığı, kayıp ve özlem deneyimlerine maruz bırakır. Gerçeklik şudur ki, o bitimsiz beslenme ve bakımın arketipsel simgesi olan meme nihayetinde kurur. Bu deneyimler, ne kadar acı verici olurlarsa olsunlar, psikanaliz tarafından gerçek dünya diye isimlendirilen şeye uyuma yönelik gelişimimizde ayrıcalıklı olanlar olarak ayırt edilmiştir. Her gereksinimimizin karşılanabildiği bir durum yaratmak mümkün olsa bile, bu arzu edilir olmazdı; çünkü engellenme ve düş kırıklığı anlarına katlanma ve onlardan sağ çıkma yoluyla doğan dayanıklılıkla bizi donatmazdı. Hazzı erteleme kapasitemiz, yokluğa ve kayba dayanabilmemiz, her şeye kadirlik duygularımıza meydan okuyan, fakat aynı zamanda görevin büyüklüğü karşısında ezilmeden gerçeklikle yüzleşebileceğimize dair bize güven veren, zorlukla edinilmiş derslerdir.

Psikanaliz aynı zamanda bilinçli düşünceyi yaşantımızın nihai verisi olarak gören tercih ettiğimiz inancı da sorgular. Bunu kabul edelim ya da etmeyelim, çoğumuz gördüğümüz ve deneyimlediğimiz şeylerin hayatta önemli olan her şeyi açıkladığına inanmayı tercih ederiz. Çok sık olarak duyusal izlenimlerimize güvenir ve daha derine inmeye yönelik az çaba gösteririz ya da hiç çaba göstermeyiz. Psikanaliz ise bunun tersine, bilinçli farkındalığımızın ötesinde yer alan, ancak buna rağmen davranışımızı perde arkasından etkileyen çatışmalı düşünceler, duygular ve arzular tarafından yönlendirildiğimizi öne sürer. Bilinçdışı kavramı hazmedilmesi güçtür; yalnızca kendimizi bütünüyle bilemeyeceğimizi ima ettiği için değil, daha da kışkırtıcı biçimde, kendimizi ve başkalarını aldattığımızı ileri sürdüğü için. Psikanaliz, en başından itibaren insanın güvenilirliğini sorgulamıştır. Bize, apaçık görünen şeye asla güvenmemeyi öğretir; hayata ve bilinçli niyetlerimize karşı ironik ve kuşkucu bir duruşu savunur. Zihnimiz öyle bir biçimde yapılandırılmıştır ki, bir bölümün ‘bilen’ olmasına izin verirken, başka bir bölümün ‘bilen’ olmamasına da izin verir.

Psikanalitik mercekten baktığımızda gördüğümüz insan tasviri ayıltıcıdır. Kendimizi denetim altında tutma yönünde ne kadar çabalarsak çabalayalım, psikanaliz bu girişimde hiçbir zaman bütünüyle başarılı olamayacağımızı söyler. Mutlu olmaya ve çatışmalarımızın üstesinden gelmeye ne kadar uğraşırsak uğraşalım, psikanaliz çatışmanın yaşamın kaçınılmaz bir parçası olduğunu dile getirir. Bize, insan olmanın anlamının içkin bir unsuru olan çatışmayı yok etmekten değil, onu yönetmenin yollarını bulmaktan daha fazlasını umamayacağımızı hatırlatır. Psikanalitik kısa sloganlar kamuoyu açısından pek elverişli değildir. Freud’un ilk görüşleri ve onu izleyenlerin görüşleri gerçekten de tutkulu tartışmalar ve ayrılıklar uyandırmaya devam etmektedir. Yine de, zihne ilişkin düşünme biçimimiz üzerindeki etkileri son derece belirgindir. Örneğin, gündelik ve mesleki olmayan konuşmalar bile çoğu zaman ‘bilinçaltı (subconscious)’ kavramına ya da erken yaşantıların etkisine bir göndermeyi içerir. Bu tür kavramlar, yaşantımızı nasıl düşündüğümüzün içine o denli yerleşmiştir ki, bizi bu insanî gerçeklerin farkına ilk kez Freud’un vardırdığını unutmak kolaydır.

Ön sözde belirttiğim gibi, içsel dünyaya yönelik psikanalitik vurgu, çoğu zaman bireysel yaşantılarımızı biçimlendiren toplumsal güçlerden kopuk olmakla eleştirilmiştir: belirli bir sosyo-tarihsel bağlam içinde açımlanan sosyal ilişkilerin dünyasında bedenleşmiş varoluşumuzdan. Sosyal dışlanma, ayrımcılık ve damgalanma, ruhsal sağlık sorunları yaşayan insanların (ve onlara yakın olanların) acısını hâlâ artırmaktadır. Uzun süreli ruhsal sağlık sorunları olan yetişkinlerin dörtte birinden azı çalışmaktadır. Bu kişiler borçlu olma ihtimali bakımından neredeyse üç kat daha yüksek risk taşır ve iyi barınma ya da ulaşım gibi modern yaşamın temel gereklilikleri için mücadele etmek zorunda kalabilirler. Ruhsal hastalık, işsizlik, yoksulluk, kötü fiziksel sağlık ve madde kötüye kullanımı risklerini (ve tersinin de geçerli olmasını) önemli ölçüde artırır. Ruhsal sağlıkta ve hizmetlere erişimde kalıcı eşitsizlikler vardır.

Daha sistemik yönelimli meslektaşların, müdahalelerinde birey ile dış bağlamı arasındaki önemli etkileşimi daha tutarlı biçimde canlı tutmayı başardıkları ileri sürülebilir. Ancak, toplumsal alanı vurgulayan psikanalitik olarak beslenmiş düşüncenin güçlü bir geleneği de vardır (ör., Cooper, 2012; Cooper & Lousada, 2010; Morgan, 2019; Rustin, 1991). Dahası, psikanaliz sık sık hastaların gerçek yaşam streslerine kulak vermemekle eleştirilmiş (ve karikatürize edilmiş) olsa da, en iyi örneklerinde psikanalitik çalışma, dışsal ve içsel güçler arasındaki karmaşık etkileşimi birini diğerine üstün kılmadan kapsar. Bu yolla çalışma, çoğu zaman derinlemesine travmatik olan son derece gerçek olayların zihnin içine nasıl alındığını ve bireyin gelişimsel geçmişi tarafından biçimlendirilen bir anlam kazandığını anlamanın önemine tanıklık eder (bkz. Levy & Lemma, 2004; Stubley & Young, 2021).

Terapi Odasında Psikanalize Yaklaşmak

Yapılandırılmış ve kanıta dayalı bir terapiyi öğretmek, çoğu zaman mutlu ve genellikle minnettar bir öğrenci grubunu garanti eder. Öğretim oturumunun sonunda, ertesi gün hastalarıyla karşılaştıklarında kendilerine yardımcı olacak ‘yanlarında götürecekleri bir şey’leri olduğunu hissederler. Psikanalitik terapinin öğretilmesi ise daha belirsiz ve riskli bir girişimdir. Klinik psikoloji ya da psikiyatri gibi temel ruh sağlığı mesleklerinden gelen öğrenciler, çoğu zaman bu terapötik yaklaşım karşısında bunalmış hissederler; çünkü bu yaklaşım, sıradan koşullarda gayet yetkin olan uygulayıcıları bile felç edebilecek düzeyde bir anksiyeteyi tetikleme potansiyeline sahiptir. Bir terapötik oturum için yapı ya da gündemin yokluğuyla karşı karşıya kaldıklarında, hastaya ne söylemeleri gerektiğinden emin değildirler. Anksiyete yalnızca, örneğin BDT yaklaşımlarında bulunan güven verici yapının psikanalitik yaklaşımda olmamasından değil, aynı zamanda bunun, terapistleri hastalarının bilinçdışı güçleri kadar kendi bilinçdışı güçleriyle de yüzleşmeye teşvik eden bir yaklaşım olmasından kaynaklanır -ki böyle bir girişime hepimiz en iyi ihtimalle belirli bir korkuyla yaklaşırız.

BDT’nin aksine, psikanalitik yaklaşımın beceriler düzeyinde belirlenmesi ve öğretilmesi daha güçtür. Literatüre dağılmış biçimde ‘tekniğin kuralları’na rastlarız (özellikle Freudcu klasik gelenek içinde), ancak bunlar en iyi ihtimalle genel kılavuzlardır ve bizden görünüşte yardım talep etmiş olan zorlu bir hastayla karşılaşıldığında pek az güvence sağlar. Psikanalitik eğitim, büyük ölçüde bir ‘tutum’un ya da düşünme ve kavrayış tarzının aktarılmasını amaçlar (bkz. Bölüm 4); bu ise birçok öğrencinin uygulamalarını temellendirmek istediği becerilerin işlemleştirilmesine direnir.

Psikanalitik tutumun bu tül gibi ince niteliği, yeni filizlenen psikanalitik uygulayıcı için yeterince elle tutulmaz değilmiş gibi, çoğu zaman birbirleriyle çelişen psikanalitik kuramların salt çeşitliliği ve bunlarla birlikte savunulan teknik öneriler nedeniyle tablo daha da karmaşıklaşır. Psikanalitik terapistler geleneksel olarak araştırmadan kaçınma eğiliminde oldukları için, rakip kuramlar kendi geçerliliklerini ortaya koymaya yönelik herhangi bir girişim olmaksızın yan yana varlıklarını sürdürmüştür. Kullanılan teknikler için de durum aynıdır. Alanın yeni bir mensubu için, hangi kuramın izleneceğine ve bunun terapi odasında (consulting room) nasıl uygulanacağına akılcı bir biçimde karar vermek güçleşir. Fonagy’nin öne sürdüğü gibi,

psikanalitik terapötik teknik ile herhangi büyük bir kuramsal çerçeve arasında bire bir eşleşmenin bulunmayışı bu güçlüğü daha da artırır. Aynı kuramın farklı teknikler üretebileceğini göstermek ne kadar kolaysa, aynı tekniğin farklı kuramlar tarafından gerekçelendirilebileceğini göstermek de o kadar kolaydır.

(1999a: 520)

Kuram, uygulamaya düzgün biçimde tercüme olmaz. Freud ya da Melanie Klein’ın fikirleri esin verici olabilir, ancak bunları uygulamaya koymak güç bir iştir. Öğrenciler, paniğe kapılarak rahatlıkla şöyle sorabilirler: ‘Yani, hasta bana saldırıyor çünkü bana karşı haset duyuyor. Peki şimdi ne söylemeliyim?’ Ne söyleyeceğini bilmek ve bunu söyleyip söylememenin yeterli olup olmadığını değerlendirmek öyle bir anksiyete yaratır ki, hastadan olumsuz otomatik düşüncelerinin bir günlüğünü tutmasını istemek gibi alternatif bir seçenek, hoş bir kesinlik vahası hâline gelir.

Deneyimli psikanalitik terapistlerle aynı odada oturmak, öğrencilerin anksiyetesini yalnızca artırmaya hizmet edebilir: kuramsal yönelim, terapötik yaklaşımda bir yeknesaklık vaat etmez. Britanya’da Freud’un fikirleri sonunda üç ayrışan kuramsal ekole evrilmiştir: Çağdaş Freudçular, Klein’cılar ve Bağımsızlar. Her üç grup farklı kuramsal perspektiflere bağlı olmakla birlikte, uygulama düzeyindeki grup içi farklılıklar kimi zaman grup dışı farklılıklardan bile daha çarpıcıdır. Kuramsal açıdan ayrışan görüşlere sahip terapistler arasında da müdahaleleri düzeyindeki farklılıkları kimi zaman ölçmek güç olabilir. Günümüzde, yalnızca bildirdikleri uygulamaya dayanarak terapistleri birincil kuramsal bağlılıkları açısından doğru biçimde kategorize etmek oldukça güçtür. Örneğin, Klein’cıları Freudçulardan daha fazla ‘şimdi ve burada’ aktarımında çalışıyor biçiminde karikatürize etmek mümkündür, ancak Britanya’da kendilerini Çağdaş Freudçu olarak gören birçok kişi de sistematik biçimde ‘şimdi ve burada’ya odaklanmaktadır. Dahası, kimi zaman bazı terapistlerin, kendilerini ilişkilendirdikleri herhangi bir kuramdan ziyade kişilik değişkenlerini daha çok yansıtan özgünlüklere dayanarak çalıştıkları izlenimini edinmek affedilebilir.

Kamuda (public) dile getirilen terapötik kuramların, terapistlerin hastalarıyla yaptıklarıyla her zaman örtüşmediği bilinen bir durumdur. Terapistlerin bilinçli olarak bir şeyi vaaz edip başka bir şeyi uyguladıklarını ileri sürmüyorum. Daha ziyade, kuram ile uygulama arasındaki bu görünür ayrışma, nadiren ele alınan ancak Fonagy (1999a) tarafından güçlü biçimde ortaya konmuş daha endemik bir soruna işaret eder. Ona göre, kuram ile uygulama arasındaki ilişkiye geldiğimizde hepimiz temel bir mantıksal hata yaparız: kuramın tümdengelimsel bir rol üstlendiğini varsayarız. Fonagy ise kuramın rolünün bütünüyle tümevarımsal olduğunu, yani kuramın klinik fenomenleri zihinsel durumlar düzeyinde ayrıntılandırmamıza yardımcı olduğunu, ancak klinikte ne yapmamız gerektiğini çıkarsamamıza izin vermediğini öne sürer. Psikanalitik teknik büyük ölçüde kuram tarafından yönlendirilmekten ziyade deneme yanılmaya dayanarak ortaya çıkmıştır. Freud teknik kurallarına deneyime dayanarak ulaşmış ve kimi zaman uygulamasının, hakkında yazdığı kurallarla hiçbir zaman örtüşmediği izlenimini vermiştir (bkz. Bölüm 4). Günümüzde klinik kuram herhangi bir metapsikolojiden bağımsızdır. Psikanaliz bir tedavi modeli olarak gelişecekse, hastalarımızla yaptıklarımızın kaçınılmaz olarak benimsediğimiz metapsikolojiden mantıksal olarak türemediğinin farkında olmamız gerekir.

Psikanalitik Bilgi ve ‘Gerçekler’

Psikanalitik terapistlere, daha açık biçimde işbirlikçi psikoterapi türlerinin bakış açısından yöneltilen yaygın eleştirilerden biri, psikanalitik terapistin işine yersiz bir kesinlik duygusuyla yaklaşmasıdır. Psikanaliz üzerine tartışmalarda, öğrencilerin sıklıkla psikanalitik terapistlerin bir hastanın zihnini hastanın kendisinden daha iyi bilebileceklerini varsaydıklarını ve bunun basitçe mümkün olmadığını ileri sürdüklerini duymuşumdur. Psikanalitik terapistin hastanın ‘hayır’ını bilinçdışı düzeyde her zaman ‘evet’ olarak aldığı bir çalışma tarzını karikatürize ederler. Dinamik bilinçdışı kavramının bir tür kötüye kullanım izni olduğunu ileri sürerler: terapist, yorumunun doğruluğunu kanıtlamak için her zaman hastanın henüz bilmediği bir bilinçdışı güdüye başvurabilir. Bazen psikanalizi, terapötik ilişkideki güç dengesizliği nedeniyle mahkûm ederler. Kuşkusuz, bu suçlamaların bazılarında, bazı durumlarda gerçek payı vardır. Ancak, bu iyi formüle edilmiş eleştirilerin ardında çoğu zaman sözde gerçekle ya da bilgiyle ve kendi mesleki yetkinliğimizle olan karmaşık ilişkimiz yatar. Duygusal sıkıntı yaşayan insanlara yardım etmeye soyunduğumuzda, bir yandan zımnen yardımcı olabileceğimizi -ve dolayısıyla zihin hakkında bir şey bildiğimizi- varsayarız ama aynı anda, gerçekte hiçbir şeyi tam olarak bilemeyeceğimizi de ileri süreriz.

Bazı klinisyenler bilgi iddialarında her şeyi yapabilme yanılsaması yönünde hata yaparken, yapısökümcü perspektiflerin yükselişinden bu yana birçok terapist de belki fazlasıyla bilginin inkârı yönünde hata yapmaktadır. Psikanalizle ilgili bazı postmodern eleştirileri özümsemiş bulunuyorum ve bunların, olguların nasıl aşırı değerli hâle gelebileceğine, hakikatin peşine düşmenin nasıl baştan çıkarıcı olabileceğine ve kesinlik ya da hakikat arayışı içinde psişik acının doğasına ilişkin daha ele geçmez fakat hayati önemde olan bir şeyin nasıl yitirilebileceğine dair sağaltıcı bir hatırlatma sunduklarını gördüm. Bununla birlikte, bu tür anlatımların belirli bir inkâr düzeyini beslediğini de gördüm. Hakikat hiçbir zaman bütünden başka bir şey olamayacak kadar kısmi ve ele geçmez olsa da, bazı gerçekler vardır. Çalışmamız, hastaların belirsizlikle başa çıkmalarına yardımcı olmakla ilgilidir; fakat aynı zamanda, kendileri hakkında bazı olguları bilebilecek duygusal dayanıklılığı geliştirmelerine yardımcı olmakla da ilgilidir. Burada, kişinin agresyonu ya da ne kadar değiştirirsek değiştirelim bedenimizde kaydedilmiş olan gelişimsel öyküsü gibi ‘gerçekleri (facts)’ kastediyorum.

Eğer yalnızca yeniden yazılabilir yaşam anlatılarıyla uğraşıyorsak, o hâlde herhangi bir öykünün potansiyel olarak hasta için yararlı olduğu sonucu mu çıkar? Eğer durum böyle değilse, o zaman bazı öykülerin belki de diğerlerinden daha adaptif¹ olduğunu söylemiş olmuyor muyuz? Ve eğer daha adaptif öyküler olduğunu söylüyorsak, o hâlde insanlara daha doyurucu bir yaşam sürmelerinde neyin yardımcı olduğu hakkında bir şey bildiğimizi de söylemiş olmuyor muyuz?

Gerçek anlamda sorumluluk sahibi uygulayıcılar olabilmek için, bildiklerimizin sahipliğini üstlenmemiz ve kendi mesleki yetkinliğimiz konusunda açık olmamız gerekir. Bilmediklerimize açık olmalı ve bu bilinmezliği, bulanık düşünceyi gizleyen bir erdem hâline yüceltmeden taşıyabilmeliyiz. ‘Psikoterapist’ unvanını benimsediğimizde, zihin hakkında bir şey bilmeye ilişkin belirli bir sorumluluğu da üstlenmiş oluruz. Benim izlenimim, kimi zaman kendi bilgimizden ve yetkinliğimizden kaçındığımızdır; çünkü herhangi bir terapötik karşılaşmada kaçınılmaz olarak var olan, yani terapist ile hasta arasındaki, asimetriyle mücadele ederiz. Bu asimetri ya da dengesizlik rahatsızlık vericidir. Hasta kırılgandır; terapist ise en azından terapötik durumda, insan zihninin işleyişine ilişkin edinmiş olduğu bilgi nedeniyle ona yardım etmek üzere oradadır. Hastanın bize atfettiği gücü olduğu gibi kabul etmek yerine, onu eleştirel biçimde incelemesi için davet etmek ve terapötik ilişkiyi terapist ile hasta arasında hiçbir fark yokmuş gibi kurgulayarak bu konuda rahatsızlık verici bir keşiften kaçınmamak bizim sorumluluğumuzdur.

Günümüzde, hastanın anlatısına epistemolojik bir ayrıcalık tanıyan ve uzman otoritesini sorgulayan bir eğilim gözlemliyoruz. Öz-bilgide (self‐knowledge) başkasının etkisini çözmenin ve birbirimizi nasıl etkilediğimizi anlamlandırmanın güçlüğünü kabul etmemiz gerekir. Ancak bu, hastanın her zaman kendisi için en iyisini bildiği ya da hastalarımız hakkında hiçbir ‘nesnel’ değerlendirme yapmamamız gerektiği anlamına gelmez. Bu, bilgiye yaptığımız yatırımlara dikkatle özen göstermemiz ve bu bilgiyi hasta ile nasıl paylaştığımızı ve nasıl kullandığımızı buna uygun biçimde nitelendirmemiz gerektiği anlamına gelir. Bir anlatıya diğerine göre ayrıcalık tanımak, gerçekten işbirlikçi bir analitik diyalog için temel değildir -temel olan hastanın anlatısına duyulan saygıdır. Saygı, anlamadaki farklılıkların keşfedilebileceği güvenli bir bağlam sağlar; bu keşif, hastayı terapinin kapısından içeri getiren sorunlarda ona yardımcı olma ortak amacıyla yürütülür. Yargılarımızın ve yorumlarımızın geçici ve kısmi niteliğini kabul etmek, analitik süreçte olup bitene ilişkin -en azından kimi zaman- hastaya göre daha nesnel bir konumu benimseme ve bunu klinik bir görüş oluşturmak için kullanma olanağına karşı bir argüman değildir. Ancak, hastanın zihninde ve bizim zihnimizde neler olup bittiğine dair inandığımız şeyin kaçınılmaz olarak yalnızca bir yaklaştırma olduğunu akılda tutmamız gerekir. Çalışmamızdaki etik öncelik, epistemik alçakgönüllülüğün (epistemic humility) geliştirilmesi ve uygulanmasıdır.

Zihnimizde sık sık bulanıklaşsa da, otoriter kompetans (authoritative competence) ile otoriter tahakküm (authoritative dominance) arasında bir fark vardır (Novick & Novick, 2000). Bilgiye sahip olmak ile bu bilgiyi nasıl kullandığımızı birbirinden ayırmak önemlidir. Bildiğimiz şeylerin olgu bildirimleriymiş gibi değil, bize ait bilgiler olarak sahiplenilmesi gerekir. Bizim için asıl güçlük, sahip olduğumuz bilgi ve deneyimle uyumlu bir psişik tutum bulmak ve bu tutumun bize, başka bir kişinin bilinçdışını anlamlandırmasına yardımcı olma gibi ağır bir görevi yüklerken, böyle bir profesyonel ilişkinin kaçınılmaz olarak içerdiği asimetriyi kötüye kullanmama sorumluluğunu da getirdiğini kavramaktır. Eğer bir şey biliyorsak, bildiğimiz şeyin hasta için ne anlama geldiğine de katlanmamız ve böylece onun olası hasetine (envy) ve (düşmanlığına) ya da kendi zihnini kullanmaktan vazgeçerek pasif biçimde anlaşılma arzusuna karşı açık olabilmemiz gerekir. Bunu ancak bildiklerimizin sahipliğini üstlenebilir ve bilmediklerimizden doğan belirsizliği yönetebilirsek başarabiliriz. Bunlar, 12. Bölüm’de geri döneceğimiz etik güçlüklerden bazılarıdır.

Bu noktaya geldiğinizde, psikodinamik psikoterapi hakkında çok şey öğrenmiş oldunuz. Hastaları değerlendirmeyi ve tedaviye başlamayı; hastaların söylediklerini dinlemeyi, duyduklarınızı yansıtmayı ve bilinçdışı anlamları açığa çıkarmak ya da zayıflamış benlik işlevlerini desteklemek amacıyla müdahalede bulunmayı; ve bu araçları öz-değeri, başkalarıyla ilişkileri ve karakteristik uyum biçimlerini geliştirmek gibi önemli terapötik hedeflere ulaşmak için kullanmayı öğrendiniz. Artık bu becerilerinizi kliniklerinize, ofislerinize, yatan hasta birimlerinize ya da çalıştığınız her yere taşıyarak psikodinamik psikoterapist olma sürecinizi sürdürebilirsiniz. Bu işi yapmak, her gün yeni bir şey öğrenmek anlamına gelir. Her hasta yeni zorluklar getirir; her tedavi bize yeni şeyler öğretir. Sonuçta, süpervizörlerimizden, hastalarımızdan ve kendimizden öğreniriz.

Süpervizörlerimizden öğrenmek

Bu kılavuzu okuyarak edindiğin bilgileri tamamlamanızın en iyi yolu, kendi hastalarınızla psikodinamik psikoterapi yürütmektir. Bunu yaparken süpervizyon, size büyük ölçüde yardımcı olacaktır. Süpervizörlerin pek çok türü vardır. Eğitim sürecindekilere genellikle bir ya da birden fazla süpervizör atanır. Bu süpervizörlerin bazıları deneyimli psikoterapistler olabilir, ancak psikodinamik psikoterapi konusunda uzman olup olmamaları değişebilir. Mezunlar bazen özel süpervizyon arayabilir ya da vakalarını meslektaşlarına sunabilirler. Süpervizyon, psikodinamik psikoterapi öğrenimini birkaç açıdan geliştirir. Birincisi, deneyim kazandırır. Kendi deneyiminizi biriktirene kadar süpervizörünüzün uzmanlığından yararlanabilirsiniz. İkincisi, vakanın başka biriyle tartışılması, vakaya dair düşünmeyi derinleştirir. Bu, sizden daha deneyimli biriyle ya da bir veya birkaç meslektaşınızla yapılabilir. Bir vakaya çok yakın olduğunuzda, karşıaktarımınızı her zaman doğru değerlendiremeyebilirsiniz; bu nedenle, güvendiğiniz hocalarınız veya meslektaşlarınızla konuşmak son derece değerli olabilir. Eğitiminiz tamamlandıktan sonra bile, özellikle zorlayıcı vakalarda yardım almak için süpervizyon aramak, kendinizi her zaman rahat hissetmeniz gereken bir şey olmalıdır.

Çalışmanızı süpervizörlerinizle paylaşmanın birçok yolu vardır. Vakanın genel hatlarıyla tartışılması faydalıdır; ancak oturumdan alınan bazı birebir [kelimesi kelimesine] materyalleri birlikte incelemek de önemlidir. Bu, duyduklarınızı nasıl analiz ettiğinizi, nasıl düşündüğünüzü ve hangi müdahaleleri seçtiğinizi değerlendirme olanağı sağlar. Bunun için notlardan (hastayla birlikteyken ya da oturumdan hemen sonra alınmış olabilir), video ya da ses kayıtlarından yararlanabilirsiniz. Siz ve süpervizörünüz, içinde bulunduğunuz duruma en uygun yöntemin hangisi olduğuna birlikte karar verebilirsiniz.

Çalışmanızı hangi biçimde paylaşırsanız paylaşın, öğrenme sürecinde etkin (proaktif) bir rol almak, süpervizyon deneyiminizden en yüksek verimi almanıza yardımcı olur. Ne yazık ki, öğrenenler çoğu zaman süpervizörlerinin onlara “ne yapacaklarını söylemek için” orada olduğunu düşünürler. Ancak, destekleyici müdahalelerdeki “sağlama ve yardım etme” modeline benzer biçimde, süpervizör zaman zaman önerilerde bulunabilir, fakat genellikle işbirliğine dayalı bir model daha faydalıdır. Eğer siz bir süpervizörseniz, öğrenme deneyimi için açık ve net hedefler belirleyerek bu işbirliğini teşvik edebilirsiniz. Bu noktada, bu kitapta sunulan çeşitli modeller size yardımcı olabilir:

• Değerlendirme açısından: Problem → Kişi → Amaçlar → Kaynaklar modeli.
• Teknik açısından: dinleme/refleksiyon/müdahale etme modeli, seçim ve hazır oluş ilkeleri ile açığa çıkarıcı ve destekleyici müdahaleler kavramı.

Eğer süpervizyon alan bir konumdaysanız, bu kılavuzda öğrendiklerinizin bir kısmını süpervizörlerinizle paylaşmayı deneyin; onlara şu tür sorular yöneltebilirsiniz:

• Hasta bunu söylediğinde siz ne duydunuz?
• Bunu nasıl değerlendirirdiniz?
• Ne söyleyeceğinizi nasıl seçerdiniz?
• Benim söylediklerim hakkında ne düşündünüz?
• Orada ne söyleyeceğimi bilemedim – o ana birlikte odaklanabilir miyiz?
• Bunu ne tür bir müdahale olarak adlandırırsınız?

İşte bir terapist ile süpervizörü arasındaki oturumdan bir bölüm:

Burada süpervizör, terapistin kendi karşıaktarımı hakkında daha fazla şey öğrenmesine yardımcı olabilmiştir. Terapistin duygularını açık bir biçimde tartışabilme becerisi, bu sürecin temelini oluşturmuştur. Dikkat edilirse, dinleme–refleksiyon–müdahale etme yöntemi süpervizyonda da işe yarayabilir.

Derslerinizde ya da bu kılavuzdan öğrendiklerinizi süpervizörünüzle paylaşmanız, onunla “hemfikir” olmanızı sağlayacaktır hem de süpervizyon deneyimini zenginleştirecektir.

Hastalardan öğrenmek

Eski bir deyiş vardır: “Hastalarınız en iyi süpervizörlerinizdir.” Pek çok bakımdan bu doğrudur. Her hasta, size insanlar, onların uyum biçimleri, güçlü ve zayıf yönleri hakkında yeni şeyler öğretir. Her terapötik ilişki, hastalara en çok nasıl yardımcı olabileceğinizi anlamanız için etkileşim biçimlerinizi öğretir. Eğer odağınızı fazlasıyla derin bir noktaya yöneltirseniz, hastalarınız bir şekilde savunmaya geçerek buna tepki verirler — buna dikkat ederseniz, an be an kendinizi kolayca yeniden dengeleyebilirsiniz. İşte bir örnek:

Bu hasta, terapist için mükemmel bir “süpervizör” olmuştur; çünkü duygulanım aktarım içindeydi, ancak terapist genetik bir yorum üzerinde yoğunlaştı. Bu tür bir durumda savunmaya geçmenin zamanı değildir — eğer hastayı dikkatle dinlerseniz, onun için gerçekten neyin önemli hissettirdiğine yeniden odaklanabilirsiniz.

Kendinizden öğrenmek

Sonuçta, kendinizi anlamak, psikodinamik bir psikoterapist olarak çalışmanızda sahip olacağınız en önemli araç olacaktır. Seanslar sırasında kendi duygularınızın ve hastalarınıza verdiğiniz tepkilerin farkında olma düzeyiniz, onlara yardımcı olma becerinizle doğrudan ilişkilidir. Psikodinamik psikoterapi uygulamaya başlamadan önce belli bir özfarkındalık sürecini “tamamlamış” olmanız gerekmez; tıpkı hastalarınızdan sürekli bir şeyler öğrenmeye devam edeceğiniz gibi, terapistlik kariyeriniz boyunca da hem kendinizden hem de kendiniz hakkında öğrenmeyi sürdüreceksiniz. Bununla birlikte, ister eğitiminizin başında ister sürecin herhangi bir aşamasında olun, kendinizden öğrenme kapasitenizi geliştirmek için kişisel bir psikoterapiye katılmak faydalı olabilir. Bazı terapistler bunu rutin bir uygulama olarak görürken, bazıları ise terapist olarak olgunlaştıkça karşılaştıkları belirli güçlükler üzerine kendi terapilerine yönelmektedirler. Bazı eğitim programları -örneğin psikanalist yetiştiren birçok program- eğitim sürecinin bir parçası olarak kişisel terapiyi veya kişisel psikanalizi zorunlu kılar. Kişisel terapinin yararlı olabileceğine dair ipuçları arasında, çoğu ya da tüm hastalarınıza karşı güçlü olumsuz ya da olumlu duygular beslemeniz, işinizle bağlantılı aşırı kaygı veya depresyon yaşamanız ya da sınırları aşma eğilimi göstermeniz sayılabilir. Tıpkı hastalarınıza yapacağınız gibi, terapistler de size gizlilik esasına dayalı bir terapi sunacaklardır ve bu süreç büyük olasılıkla hem işinizi hem yaşamınızı zenginleştirecektir.

Kişisel terapi olsun ya da olmasın, sürekli özdüşünüm (self-reflection) temeldir. Hepimiz meşgulüz, ancak çalışmamız üzerine düşünmek için zaman ayırmaya değer. Bu, yalnızca seanslar arasında değil, seansın ortasında da geçerlidir — çoğu zaman bir şey “söylemeye” bu kadar hevesliyken, hastayla birlikte olduğumuz anda neler olup bittiğini düşünmeye yeterince zaman ayırmayız. Oysa bu tür düşünme anları çok değerlidir; bu anlar sizi yetkin bir terapist olmaktan çıkarıp üstün bir psikodinamik psikoterapist olmaya götürür.

Sonuç

İnsanlar, zamanın başlangıcından beri anlam arayışı içindedir. Psikodinamik psikoterapi, bireylerin kendi içlerinde var olan fakat farkındalık dışında kalan anlamı bulmalarına yardımcı olur. Bu arayış, insanların yaşamlarını nasıl anlamlandırdıklarıyla daima ilişkili olacak ve her zaman geçerliliğini koruyacaktır. Psikodinamik psikoterapist olarak yolculuğunu sürdürürken, başkalarından, hastalarından ve kendinden öğrenmeye devam et.

Birkaç yıl önce, psikanalitik eğitimdeki adayların yaratıcılığını artırmanın yolları hakkında bir meslektaşımla tartışırken, o meslektaşım bana gülümseyerek şunları söyledi: “Sorunumuz yaratıcılığı teşvik etmek değil, işimizin doğası gereği doğal olarak uyarılan yaratıcılığı engellememeye çalışmaktır” (Lore Schacht, kişisel iletişim). Onun yorumu, farklı psikanalitik topluluklarda ve enstitülerde psikanalitik eğitime katılmam, ders vermem ve eğitim almam sırasında anılarımı ve gözlemlerimi tetikledi. Bu çalışmanın olumlu bir formatı için okuyucuyu, bir yandan psikanalitik enstitülerin örgütsel yapısı ve işleyişi arasındaki ilişkinin, diğer yandan da psikanalitik eğitim üzerindeki etkilerinin sistematik bir analizini sunduğum 1986 tarihli bir makaleye yönlendiriyorum. Günümüzde psikanalitik eğitimdeki sorunlara dair mükemmel bir genel bakış sunan Wallerstein’ın (1993) Buenos Aires’teki Beşinci IPA Eğitim Analistleri Konferansı özeti, aşağıda yer alanlar için önemli bir arka plan oluşturabilir.

Psikanalitik adayların yaratıcılığını engellemenin yollarını içeren aşağıdaki listenin kapsamlı olması beklenmemektedir, ancak baskın sorunları kapsadığını umuyorum. İşte enstitülerimizde öğrenme sürecinde yaratıcılığı etkili bir şekilde nasıl engelleyebileceğimize dair tavsiyem:

1. Başvuruların işlenmesini yavaşlatın; adayların kabulünü geciktirin; adaylara bilgi verilmesini yavaşlatın: bu da onların da yavaşlamasına yardımcı olacaktır. Adayların ilerlemesi sistematik olarak yavaş ve zahmetliyse,yazılı vaka materyalleri çok sayıda revizyona tabi tutulursa ve özellikle, eğer belirsizlik içinde uzun süre beklemek onların ilerleme deneyimlerinin düzenli bir parçası haline gelirse, onlar da tepki vermede ve inisiyatif almada yavaşlama eğiliminde olacaklardır. Kabul ve ilerleme süreci ne kadar yavaş olursa, adaylar mezuniyet, özerklik ve dernek üyeliğine katılma yolundaki son adımlardan o kadar kaçınacaklardır; ve elbette, bilimsel katkılarda bulunmaları, eğer bunu başarabilirlerse, o kadar uzun sürecektir.

2. Freud’un yazıları adayların kendi başlarına düşünme konusundaki ilgilerini azaltmak için yararlı bir şekilde kullanılabilir. Eğitmenler adayların Freud’u tarihsel sıraya göre, eksiksiz ve ayrıntılı bir şekilde dikkatlice okumaları konusunda ısrarcı olmalı ve adayların Freud’un teorisinin herhangi bir noktada tam olarak ne olduğunu öğrendiklerinden emin olmalıdırlar. Eğitmenler, Freud’un sonuçlarına yönelik herhangi bir eleştirel analizin, öğrenciler Freud’u tamamen okuyana kadar (ve psikanalitik alanda çok daha fazla deneyim ve bilgi sahibi olana kadar) ertelenmesi gerektiği mesajını net bir şekilde iletmelidir. Öncelikle Freud’un ne düşündüğünü ve mümkün olduğunca çoğunu bilmeleri gerekir: bu nedenle Freud’un yazılarının öğretisini, onun çalışmalarına yönelik dışarıdan veya çağdaş eleştirilerden, çağdaş tartışmalı konulardan veya yakıcı güncelliğin klinik sorunlarından ayırmak yararlıdır. Freud’un çalışmalarının diğer kuramlar veya eleştirilerle kirlenmesinden korunması, adayların psikanalitik düşüncenin daha ileriki gelişmelerine olan ilgisinin giderek azalmasında harikalar yaratacaktır. Eğitmenin, Freud’un düşünce sürecinin değil, Freud’un vardığı sonuçların öğretilmesi ve ezberlenmesi gerektiğini aklında tutması önemlidir: aslında, eğer öğrenciler Freud’un kaçınılmaz olarak devrim niteliğinde olan düşünce metodolojisini kavrarlarsa, bu onları onun özgünlüğüyle tehlikeli özdeşleşmelere götürebilir ve böylece onun sonuçlarına yönelik izole ve ayrıntılı odaklanmanın amacını boşa çıkarabilir (Green, 1991).

3. Freud’un yazıları hakkında olası heyecanın bozulmasının faydalı bir şekilde pekiştirilmesi, her yeni seminerin başında Freud’un en yaratıcı ve önemli makalelerinden bazılarının verilmesiyle sağlanabilir. Bu makalelerde Freud’un söylediği her şey ayrıntılı olarak ele alınır ve Freud’un sonuçları vurgulanır. Freud’un eserlerinin kalıcı yönlerinin bu şekilde güven verici bir şekilde tekrarlanması, müfredatta bunlara verilen özel bir vurguyla bir araya geldiğinde, öğrencileri Freud’un katkısına karşı duyarsızlaştırıyor; bu uyuşukluk süreci, öğrencilerden Freud’un eserlerinin kapsamlı özetlerini yazmaları veya herkesin daha önce okuduğu şeyleri sınıfın geri kalanına özetlemeleri istendiğinde çok daha iyi hale geliyor. Freud’un tüm eserlerinin içeriğine ilişkin özel incelemeler yapılarak diğer seminerlere geçişin ön koşulu olarak süreç ilerletilebilir.

4. Belirli psikanalitik kurumunuzun gözde yazarı olan herhangi bir önemli teorisyenin veya katkıda bulunan kişinin görüşlerini sorgulama eğiliminde olan adaylara karşı çok dikkatli olun. Eleştirel düşüncenin, baskın (dominant) liderinizin görüşlerinin onaylanmasına yol açtığı sürece hoş karşılandığını açıkça iletin. Öğrencilere verdiğiniz ödevlerden heyecan duyan ve tam olarak ikna olan öğrencileri ödüllendirdiğinizden emin olun (elbette “normalden sapan (deviant) okullar”ın katkıları hariç: bunların öğrenciler arasında uygun bir kuşku ve öfke uyandırması beklenir). Kurumunuzun resmi görüşüne katılan öğrencilere takdirinizi, incelikli ama tutarlı bir biçimde gösterirseniz, yeni, farklı, sorgulayıcı veya aykırı görüşler geliştirme isteği yavaş yavaş ortadan kalkabilir (Giovannetti, 1991; Infante, 1991; Lussier, 1991).

5. Adaylarınızı psikanalitik topluluğunuzun bilimsel toplantılarına çok erken katılmaktan veya saygın meslektaşlarının birbirleriyle keskin bir şekilde fikir ayrılığına düşebileceği toplantılara davet edilmekten korumaya çalışın. Bu, kişisel eğitim analizinin, özellikle eğitim analistinin anonimliğini bozabilecek dış etkenlerden etkilenmemesi gerektiğinin vurgulanmasıyla haklı gösterilebilir. Küçük bir psikanalitik topluluk içinde, adayların psikanalitik topluluk toplantılarına katılmasını yasaklamak her zaman haklı gösterilebilir; çünkü böyle küçük bir grubun, adaylar ile analistleri arasındaki temasları oturumlar dışında engelleyememesi söz konusu olabilir ve bu, enstitünün öğretiminin psikanalitik düşüncenin aktif bilimsel dünyasından izole edilmesini mükemmel bir şekilde haklı çıkarır.

6. Seçmeli dersleri dikkatli bir şekilde kontrol edin: Bunlar genellikle fakültedeki genç üyeler tarafından yeni ve zorlayıcı fikirler sunmak için kullanılır. İsteğe bağlı seminerleri genel olarak dikkatlice izleyin ve bunların toplumunuzun veya enstitünüzün baskın görüşlerine karşılık gelen psikanalize yönelik uyumlu, bütüncül yaklaşımı bozabileceği olasılığına karşı alarmda olun.

7. Lisans ve lisansüstü seminerleri arasında kesin bir ayrım yapın. Neyse ki, çoğu psikanalitik kurum, adaylar ve lisansüstü analistlerin aynı seminerlerde erken bir şekilde karıştırılmasının önlenmesinin önemini sezgisel olarak anlıyor: Adayların, mezunlarda bastırmayı öğrendikleri belirsizlikleri ve sorgulayıcı tutumları keşfetme olasılıkları çok yüksek. Bu durum, psikanalitik eğitimin etkinliğinin sağlıklı bir şekilde idealize edilmesini ve adaylar ile mezunlar arasında çok büyük farklılıklar olduğu yanılsamasını bozabilir.

8. Öğrencilerde büyüklerine karşı sağlıklı bir saygının korunması, belirli dersleri veya seminerleri öğretmek üzere eğitim analisti olmak isteyen kıdemli eğitim analistleri ve genç analistlerden oluşan ekiplerin kurulmasıyla sağlanabilir. Fakültedeki yaşlı ve genç üyeler arasında net bir hiyerarşi oluşturun. Eğer genç analist kıdemli analistin görüşlerine saygıyla eğilirse ve tüm davranışlarıyla kıdemli otoriteyi sorgusuz sualsiz kabul ettiğini gösterirse; eğer herhangi bir semineri verirken inisiyatif alma derecesi konusunda belirsizlik gösterirse, yerleşik otoriteyi kabul etmek ve sorgulamamak gerektiği mesajı güçlenecektir. Hiyerarşiyi basit yollarla vurgulayabilirsiniz: örneğin, mesleki toplantıların ön sıralarını kıdemli öğretim üyelerine ayırmak gibi.

9. Mezuniyet ritüellerini bulduğunuz her türlü akıllıca yolla güçlendirin: Bu, büyük potansiyelleri olan bir alandır. Örneğin, adaylardan mezuniyet için bir vaka yazmalarını isteyebilir ve daha sonra yazılarını çok sayıda revizyon ve düzeltmeye tabi tutabilirsiniz. Bu deneyim sayesinde adaylar, yayın için kabul edilebilir bir makale yazmanın muazzam zorluklarına karşı sağlıklı bir saygı kazanırlar. Aksi takdirde adayın psikanalitik topluluk önünde bir bildiri sunması istenebilir. Tartışmacılar o topluluğun en kıdemli üyeleri olmalıdır (uzun zamandır kendileri bir makale yazmamış olabilirler). Bilimsel bir makalenin neleri içermesi gerektiği konusundaki zorlu beklentileri, adayın sunumunun kapsamlı bir şekilde eleştirilmesiyle iletilebilir. Yahut da bu tür kıdemli psikanalistlerden oluşan bir komite aynı mesajı iletebilir. Bazı ülkelerde, aynı etki, bir adayın makalesinin psikanalitik topluluğa kabul kriterlerini karşılayıp karşılamadığına dair tüm topluluk üyelerinin gizli oylamasıyla da elde edildi. Toplumdaki önemli siyasi bölünmeler genç mezunların otomatik olarak kendi eğitim analistlerinin iktidar grubuna kaymasına neden olduğunda, nitelikli bilimsel makale, bilimsel çalışmayla ilgili tehlikeler konusunda büyük bir endişe kaynağı haline gelebilir (Bruzzone ve diğerleri, 1985).

10. Psikanalitik teori ve tekniğin, özellikle de psikanalizin diğer alanlara uygulanmasının, kişinin psikanaliz bilimine katkıda bulunma çabasını haklı çıkaracak kadar derin ve sağlam bir anlayışa sahip olması için uzun yıllar klinik deneyime ihtiyaç duyulduğu mesajını vurgulayın. Adayların yalnızca bildirilerini sunma değil, aynı zamanda bunları yayınlama (!) girişimlerinin, çözülmemiş Oidipus rekabetçiliğini veya narsistik çatışmaları ne ölçüde yansıtabileceği sorusunu nazik ama erken bir zamanda gündeme getirin. Genç psikanalistler nadiren yayın yapıyorsa ve yazılarını yayınlamadan önce derneklerindeki kıdemli üyelerden onay alıyorlarsa, bu gelenek adaylar arasında yaygınlaşacak ve onların yayınlama korkusunu pekiştirebilecektir. Doğal olarak, adayları kendi yeni, orijinal fikirlerini yazmaya teşvik etmekten kaçının: Yazmak bir angarya, bir zorunluluk olmalı, asla bir zevk olmamalı, psikanaliz bilimine öğrenciyken katkıda bulunmanın getirdiği erken bir gurur kaynağı olmalıdır (Britton, 1994).

11. Psikanalizin yalnızca kendi kurumunuzdan uzak yerlerde ve tercihen öğrencilerinizin çoğunun bilmediği bir dilde anlaşılıp doğru şekilde uygulanabileceğini belirtmek çok faydalı olabilir. Eğer eğitimin gerekleri, öğrencilerin zamanlarının büyük bir kısmını o uzak ideal ülkede geçirmelerine izin vermeyecek düzeydeyse, gerçek ve tek teori ve tekniğin öğretildiği yerden bu kadar uzakta bir yerde psikanalitik bilimi geliştirmeye çalışmanın faydasız olduğuna ikna olabilirler. Ve bu inanç kalıcı olacaktır.

12. Adayların başka dernek veya enstitülere erken başvurmaları, kongre ve toplantılara katılmaları veya başka kurumlardaki analitik çalışmalarda yer almaları engellenmelidir. Bu, özellikle kendi şehrinizdeki, bölgenizdeki veya ülkenizdeki toplantılar için geçerlidir ve adaylarınızın erişemediği, uzaktaki veya farklı bir dile sahip yerlerin idealleştirilmesini tamamlar. Neyse ki, bazı psikanalitik topluluklar ve enstitüler, iyi hazırlanmış bir toplantıda azamete uğrayacak nadir durumlar dışında, yabancı ziyaretçilerin müdahalesine karşı güçlü duvarlar örmüşlerdir; ve dünyanın birçok yerinde, bir adayın bir enstitüden diğerine, bir ülkeden diğerine ve hatta bir şehirden diğerine, birçok engeli aşmadan geçmesi çok zordur. Bu, potansiyel olarak zararlı kıyaslamaların, psikanalitik enstitülerin ve toplulukların yeni eğitim metodolojileriyle denemelerinin farkındalığının ve şüpheli bir değişim ve inovasyon ruhunun bulaşmasının önlenmesine yardımcı olur.

13. Öğrencilerin bir seminerden diğerine makul olarak alabilecekleri yayın sayısının her zaman iki katını atayın. Onlardan meslektaşlarına özetler sunmalarını isteyin, bu makaleleri ne kadar detaylı okuduklarını test edin ve daha önce de belirtildiği gibi, Freud’un daha önce birçok seminerde okudukları makalelerini de eklemeyi unutmayın. Bir diğer yararlı mesaj da yirmi yıldan daha kısa bir süre önce yayınlanmış hiçbir makaleyi ödev olarak vermemek olabilir: bu, gerçekten önemli katkıların zaten yapılmış olduğu ve teori veya teknikteki son veya yeni gelişmelerden, elbette öğrencilerin zihninde filizlenen fikirler de dahil olmak üzere, çok az şey beklenmesi gerektiği mesajını iletir.

14. Adayların kendi eğitim analistleri tarafından verilen seminerlere katılıp katılmama kararını, analist ve analiz edilenin bu konuyu birlikte incelemesine açık bırakan bazı kurumların aksine, adayların kendi eğitim analistleri tarafından verilen bir seminere asla katılmamaları gerektiği kesin bir ilke haline getirilmiştir. Hatta, analistlerinin mesleki çalışmaları hakkında nesnel bilgilerin aktarımı bozabileceği toplantılara, panellere veya diğer mesleki toplantılara katılmamalarını sağlayın; aksi takdirde analitik eğitim için gerekli olan anonimlik bozulur. Anonimlik, analiz edilemeyen idealleştirmeyi ve sağlıklı bir güvensizliği besler (Kernberg, 1986).

15. Okuma listelerinde, kendi kurumunuzun önde gelen isimlerinin eserlerine yer vermek, ideal olarak bu eserlerin kendileri tarafından değil, kendi mevcut veya eski öğrencileri tarafından öğretilmesi çok faydalı olabilir. Yerel liderlerin görüşlerini destekleyen ve zayıflıklarını ortaya koymak için sadece bir veya iki muhalif görüş içeren uyumlu makaleler verdiğinizden emin olun. Referans listelerine odaklanma, öğrencinin ilerleme gereksinimlerinin bir parçası olarak bilimsel bir makale veya vaka çalışması ödeviyle tamamlanabilir; öğrencinin makalesinin gözlemlerini desteklemek için yerel olarak tercih edilen teorisyenlerden alıntı yapma gerekliliğine dikkat edilir.

16. İdeal olarak, öğrencilerin mümkün olduğunca uzun süre alternatif psikanalitik okullara maruz kalması önlenmelidir. İleri düzey öğrencilere yönelik seminerlerde muhalif veya sapkın yaklaşımları temsil eden belirli makaleler, karşıt görüşlerin dengelenmesi bağlamında kısaca incelenmeli ve uygun şekilde eleştirilmelidir. Kısa seminerlere farklı bakış açılarına sahip liderlerin davet edilmesi, istisnai olarak öğrencilerin, mezunların ve ders hocalarının da katılması oldukça faydalıdır. İkincisi, öğrencilerin yabancı görüşün temsilcisinin acımasızca parçalanmasına tanıklık edebilmelerini sağlamak için katılabilir. Görüşleri saygılı ama kararlı bir şekilde eleştirilen önde gelen bir muhalif ile yapılacak bir günlük seminerler, yerel okulun en iyisini bildiği, öğrencinin zihninin huzur içinde olabileceği ve yeni fikirlerin tehlikeli olsalar bile yıkıcı potansiyellerinin çalınabileceği konusunda güvence sağlamaya katkıda bulunabilir.

17. Deneyimsiz adayların vakalarını her zaman daha deneyimli adayların ve öğretim üyelerinin huzurunda sunmalarını sağlayın. Bir adayın grubuna bir vakayı sunanlar asla en deneyimli analistler olmamalıdır: işin belirsizlikleri ve kıdemli analistlerin kaçınılmaz hataları, profesyonel çalışmalarına yeni başlayan adayların özeleştiri duygusunu, azarlanma korkusunu ve doğal tevazularını ortadan kaldırabilir. Mezunların adaylardan çok daha iyi işler çıkardığı, eğitim analistlerinin mezunlardan çok daha iyi işler çıkardığı ve yaşlı eğitim analistlerinin gençlerden çok daha iyi işler çıkardığı inancı, adayın kendine olan güvenini sarsmaktadır.

18. Seminerlerdeki uyum ortamını tehdit eden, kıdemli eğitmenlerine meydan okuyan veya analizanlarının yanında eğitim analistlerine karşı konuşmaya cesaret eden (elbette bu tür konuşmaları kendi oturumlarında rapor edecekleri muhtemel) alışılmadık derecede eleştirel veya asi adayların nazikçe geri çekildiğinden veya istifa etmeye teşvik edildiğinden emin olun. Örneğin, denetlenen analitik vakalarının onaylanmasında uzun gecikmeler yaşanarak bunu yapmak çok da zor değildir. Ayrıca seminer liderlerinin sorunlu adayların eleştirel bir şekilde tartışıldığı toplantılar düzenlemeleri de mümkündür. Bu görüşmelere ilişkin bilgiler, adaylara ancak dolaylı yoldan, kişisel danışmanlar veya soruşturmacılar aracılığıyla ulaşıyor ve bu kişiler, enstitüde adaylara yönelik var olan olumsuz tutumu dostane bir dille aktarıyorlar. Bir aday, kendisi hakkında söylenenler hakkında üçüncü ve dördüncü kişiler aracılığıyla yeterli bilgi alırsa, bu durum onun kuruma karşı tutumunu ya istediği yönde değiştirecek ya da istifa etmesine yol açacaktır. Bir aday istifa ettiğinde veya istifa etmesi istendiğinde, bir daha onun adını anmayın ve tüm mesele hakkında gizli bir sessizlik koruyun: Kimsenin konuşmak istemediği, korkutucu ve tehlikeli bir şeyin yaşandığı mesajı, öğrenci topluluğu üzerinde güçlü bir etki yaratacaktır.

19. Son yıllarda, psikanalitik eğitimde heyecanı azaltmak için harika bir yöntem geliştirildi: Giriş niteliğinde, gayri resmi, hazırlık niteliğinde bir ders yılı: Burada, tüm psikanalitik teori ve teknik, daha sonra ayrıntılı olarak tartışılacak olan Freud’un düşüncesinin önemli noktalarına değinilerek, öğrencilere psikanalizin başlangıcından günümüze kısa bir giriş tarihi sunularak, tüm bunların daha sonra bilgilerinin derinleştirileceği alanlar olduğu vurgulanarak, basit, giriş seviyesindeki bir üniversite düzeyinde kısaca özetlenebilir. Birçok aday psikanalitik teoriyi çeşitli düzeylerde zaten öğrenmiş olacağından, tekrarla köreltme (dulling) süreci bu giriş düzeyinden itibaren başlayacaktır. Bu şekilde, neyin öğretileceğini tam olarak bilememe hissi ve daha derinlemesine bir araştırma için sabırsız bir istek uyandırılabilir; ayrıca, temel kavramların rutin bir şekilde basitleştirilmesi, çok daha sonra ayrıntılı olarak incelendiğinde heyecanlarını yok edebilir. Ve doğal olarak, bu yöntemi “giriş” seviyesinde verilen herhangi bir derse olan ilgiyi kaybetmek ve “asıl meselenin” başka bir yerde sunulacağını ima etmek için kullanabilirsiniz.

20. Psikanalitik teknik konusunda güncel bir ders vermeyin. Psikanalitik tekniğin öğretimini Freud’un psikanalitik yönteme ilişkin giriş niteliğindeki yazılarına ve vaka çalışmalarına yoğunlaştırın: Fare Adam, Kurt Adam, Dora, Küçük Hans elbette Freud’un çalışmalarının kapsamlı bir şekilde incelenmesinde ele alınmış olacaktır; ancak şimdi bu yazılar psikanalitik tekniğin genel prensiplerini öğretmek amacıyla tekrar okunabilir. Adaylar, psikanalitik sürece ilişkin yeni gelişmeler ve alternatif yaklaşımlar hakkında başka yerlerden bilgi edinirlerse (ki bu, ne yazık ki, şu anda neredeyse kaçınılmazdır), ego-psikolojisi, Fransız okulları, İngiliz okulları vb. gibi farklı yaklaşımlara aşina olmamalarından kaynaklanan kaygıları, işleri konusunda artan bir güvensizliğe yol açacaktır. Bu durum, günümüz hasta popülasyonunun bize sunduğu zorluklara katkıda bulunma konusundaki güvenlerini zedeleyecektir. Aynı zamanda psikanalitik çalışmanın aslında sezgisel olarak ustalaşılacak bir sanat olduğu ve büyüme ve sezginin kişisel analiz ve süpervizyondaki ilerlemeye bağlı olacağı ince mesajı verilirse, bu kaygı uzun süre yararlı engelleyici etkilerini sürdürebilir (Arlow, 1991).

21. Yöneticiler, adayların kendi çalışmalarına ve kendi deneyimleri yoluyla öğrenme olasılıklarına olan güvenlerini engellemede önemli bir işlev görebilirler. Danışmanların mümkün olduğunca az konuşması önemlidir. Hatta, adayın analizde sabırlı olması ve danışmanıyla ilişkisi arasında doğal bir süreklilik deneyimlemesi faydalı olabilir. Süpervizörün, adayın hastalarıyla yaptığı çalışmayı dikkatlice ve sessizce dinlemesi, ara sıra adayın nerede hata yaptığını gösteren yorumlar yapması, adayı işiyle ilgili sağlıklı bir belirsizlik ve tevazu içinde tutabilir. Danışmanının görüşlerini belirleyen zihinsel çerçeveyi kendisi için inşa etme çabası, hastasıyla yaptığı çalışmayı önemli ölçüde etkileyecek ölçüde zihnini meşgul edecektir. Aday, danışmanının tavsiyelerine sorgulamadan uymanın ve yaptığı yorumun, danışmanın anladığı yorum olduğunu ona göstermenin, kendisini çalışmalarında ciddi hatalardan kurtaracağını bilmelidir. Bu gelişim, adayın tedavi durumunda kendi görüşlerini test ederken hastanın özerk gelişimine saygı duyarak yaratıcı bir şekilde gelişen ve değişen bir teori ve kişisel bir teknik çerçeveyi kendisi için entegre edebileceği tehlikeli süreci önleyecektir. Eğer süpervizörler süpervizyona ilişkin eğitim yaklaşımlarını tartışmak üzere bir araya gelmezlerse ve psikanalitik tekniği öğreten öğretim üyeleri ile kontrol vakalarının süpervizörleri arasında tam bir ayrılık sürdürülürse, üretken bir kaos ve karışıklık, adayların analitik becerilere yaratıcı bir şekilde katkıda bulunmaya cesaret edebilecek kadar hakim olmaları için uzun yıllar gerekeceği konusunda farkındalık kazanmalarına yol açabilir.

22. Eğitim analizinin teşvik ettiği idealleştirme süreçlerinin karşılığı olan belli bir ölçüde paranoyak korku, çoğu psikanalitik kuruma nüfuz eder; ancak, aslında tüm toplumsal örgütlerin bu tür gelişmelerle mücadele ettiğini unutmamak önemlidir. Bu tür paranoyak korku, adayların bağımsız çalışmalardan, cesur girişimlerden ve zorlu araştırmalardan caydırılmasına katkıda bulunabilir. Neyse ki, paranoyak korkuları çeşitli önlemlerle artırmak zor değil: En etkili yöntem, eğitim analistlerinin adayların kendileriyle birlikte analizdeki gelişimleri hakkında raporlama yapmasıdır. Eğitim analistlerinin raporlanması geleneği, yani eğitim analistlerinin eğitim komitesine analiz edilenlerin derslere başlamaya veya ilk kontrol vakasını almaya vb. hazır olup olmadıkları hakkında bilgi vermeleri, psikanalitik eğitimin bir parçası olarak icat edilen en paranoyak araç olmuştur. Bu aracın artık çoğu psikanalitik enstitü tarafından ortadan kaldırılmış ve hatta etik dışı ilan edilmiş olması üzücüdür. Neyse ki, bazı eğitim analistlerinin çeşitli adaylar hakkındaki gerçek duygularını hafif jestlerle ve tek kelime etmeden belirtme eğilimi hâlâ canlı tutulmaktadır: Bu tutum, “telefon bağlantısı kesilmiş” sisteminin kullanılmasıyla, yani adayların eğitim analistlerine diğer adayların kendileri hakkında ne söylediği hakkında söylediklerinin, bu eğitim analistleri tarafından misilleme amaçlı hareketler için bir ilham kaynağı olarak kullanılmasıyla beslenebilir. En azından, dikkatsiz bir yorumun bu tür sonuçlarına ilişkin korku, paranoyak gelişmeler için sağlıklı bir destektir (Dulchin & Segal, 1982a, 1982b; Lifschutz, 1976).

23. Adaylarda paranoyak korkuyu artırmanın bir diğer meşru yöntemi de, gereklilikler, beklentiler, kurallar, yönetmelikler ve şikayetlerin giderilmesine yönelik kanallar hakkında eksiksiz ve yeterli bilgi vermemektir. Öncelikle, adayları ilerleme durumları veya öğretmenler ve öğretim üyeleri tarafından nasıl görüldükleri konusunda düzenli olarak bilgilendirmeyin ve eksikliklerini veya başarısızlıklarını yalnızca yukarıda açıklanan dolaylı yollarla bildirin. Danışmanların danışman adaylarına karşı açık sözlü ve açık sözlü olmamaları, böylece adayların nasıl değerlendirildiklerini yalnızca aday danışmanından, enstitü müdüründen veya dedikodu çarkından dolaylı olarak öğrenmeleri, paranoyak tutumların güçlenmesine güçlü bir şekilde katkıda bulunabilir. Tüm adayların sorularını resmi kitapçığa yönlendirmek ve periyodik bilgi toplama ve paylaşım toplantılarından kaçınmak tamamen meşrudur. Bazı enstitülerde, müdür tüm adaylarla görüşür ve bu da rahatlama, özerklik ve otoriteye karşı potansiyel meydan okumalar ortamı yaratır ki bunların hepsi tehlikelidir!

24. Yerel psikanalitik topluluğunun üst düzey liderlerinin ilettiği mesajlar son derece önemlidir. En kıdemli ve güçlü eğitim analistlerinin yazı yazma konusunda büyük bir güvensizlik ve korku içinde olduklarının açıkça dile getirilmesi, onlarla sağlıklı bir özdeşleşmeyi teşvik edebilir. Daha da etkili bir örnek, eski moda ama neyse ki hâlâ mevcut olan “eşlik (convoy)” sistemiyle temsil edilebilir: Az sayıda çok kıdemli eğitim analisti, yerel gruplarında en çok arzu edilen analistlerdir ve kişisel analizde o kadar çok adayları vardır ki, bilimsel toplantılara gitmek için, hatta topluluğun bilimsel çalışmalarına aktif olarak katılmak için bile enerjileri kalmamıştır. Aktarımın saflığını korumak için, asla toplum içinde ağızlarını açmazlar ve büyük ustalardan biriyle analiz yapma şansına sahip olan adaylar arasındaki karşılıklı dostluklar, ittifaklar ve rekabetler, dengeleyici bir idealizasyon ve edilgenliğe yol açar. Bu model, adayların bağımsız ve eleştirel düşünmesini engellemede oldukça etkilidir.

25. Öğrencilerinizin mesleki beklentileri açısından nispeten tek tip bir öğrenci topluluğu oluşturmaya çalışın. Gerçek bir analist yalnızca psikanaliz yapmak, ofisinde analitik hastalarla çalışmanın özgürlüğünü deneyimlemek istemeli ve gerçek analitik çalışmayı, ciddi derecede gerilemiş hastalarla, çocuklarla veya psikotiklerle psikoterapötik çalışma yürütmek veya psikanalitik ortam dışında akademik çalışmalara katılmak, araştırma yapmak, kurumsal liderlik üstlenmek veya sanatla ilgilenmek gibi mesleki geçmişinin diğer yönlerine uygulayarak sulandırmaktan kesinlikle kaçınmalıdır. Psikanalitik teori ve tekniğe yönelik en büyük zorluklar, mesleki alanımızın sınırlarında ortaya çıkar ve bu tür sınırlayıcı çalışmalara yatırım yapmaktan kaçınmak, yalnızca psikanalitik çalışmanın saflığını değil, aynı zamanda psikanalizin sınırları ve uygulamaları hakkında zorlu ve potansiyel olarak yıkıcı soruların gündeme gelmesini de korur. Psikanalizi başka bir mesleki alanda uygulamak isteyen asi, felsefi ve psikanalitik anlayış arasındaki sınırlarla ilgilenen filozof, nöropsikolojik geçmişini tamamlamak isteyen deneysel araştırmacıyı kabul edip eğitmekten kaçının. Adayların böylesine koruyucu bir şekilde seçilmesi etkili bir şekilde gerçekleştirildiyse, psikanalizin entelektüel yönleriyle ilgilenen birkaç “özel öğrenciye” hoşgörüyle yaklaşabilirsiniz. Ancak onları gerçek öğrenci topluluğundan açıkça ayrı tutmalı, klinik seminerlere katılımlarını sınırlamalı ve kısacası, gerçek analitik eğitim ile “ikincil” girişimler arasında bir uçurum olduğu mesajını vermelisiniz. Yetkisiz klinik çalışmalar konusunda her zaman öfkenizi hissetmeleri ve tam teşekküllü bir klinik eğitim programında değillerse psikanalizi tam olarak anlamalarının imkansız olduğunun farkında olmaları gereken diğer alanlardan akademisyenlere “kısmi klinik eğitim” vermeyin.

26. Aynı şekilde, disiplinlerarası bilimsel araştırmaların tamamı, adayın temel kimliği, sanat, toplumsal sorunlar, felsefe ve sinirbilim araştırmalarına yönelik psikanalitik yaklaşımın sulandırıcı ve potansiyel olarak aşındırıcı etkilerine dayanabilecek kadar güvence altına alındıktan sonra, eğitimin çok ileri aşamalarına devredilmeli ve derslerin son yılındaki isteğe bağlı seminerlere sıkıştırılmalıdır. Bunun tersi bir yaklaşım ise, psikanalitik teorinin henüz keşfedilmeye başlandığı bir noktada, örneğin psikanalitik dürtü teorisinin alternatif modeller veya insan motivasyon ekollerinden etkilenmeden veya sorgulanmadan özümsenmesi gereken bir dönemde, çevresel bilimler çalışmalarını sürece dahil etmek olacaktır. Ya da, örneğin, depresyonun psikanalitik teorisini öğretirken, psikodinamikler ile depresyonun biyolojik belirleyicileri arasındaki ilişkinin erkenden gündeme getirilmesi, gerçek bir psikanalitik inancı tehdit edebilir.

27. Öğretmenler ve öğrenciler, seminerler ve süpervizyonlar, adaylar ve öğretim üyeleri arasındaki tüm anlaşmazlıkları “terapi koltuğuna geri’’ (back to couch) yönlendirin: Aktarımsal eylemin psikanalitik eğitimin önemli bir komplikasyonu olduğunu ve tüm öğrencilerin memnuniyetsizliklerinde her zaman aktarımsal unsurlar bulunduğunu unutmayın. Bir adayın zorlayıcı sorular sorma, yaratıcı düşünme veya alternatif formülasyonlar geliştirme yönündeki aşırı baskısının genellikle derin aktarımsal kökleri vardır ve kişisel analitik durumda çözülmelidir. Bu aynı zamanda öğretim üyelerinin birlik içinde kalması, bireysel öğrencilerden veya genel olarak öğrenci topluluğundan gelen zorluklarla karşılaşan öğretmenlerin birlik içinde olması gerektiği anlamına gelir. Birlikli bir öğretim üyesi topluluğu, öğrenci topluluğunun aktarımsal gerilemesinin teşhis edilebileceği ve bireysel psikanalitik deneyimlerine geri döndürülebileceği sağlam ve istikrarlı bir yapı sağlar.

28. Özetlenen tüm ilkeler ve öneriler, öğretim kadrosunun kendi yaratıcılık ruhuyla dolu olması durumunda yeterli olmazdı. Kadronun yaratıcılığını engellemek zor ama imkansız olmayan bir iştir: Yaratıcılığı engellenen bir kadro, öğrencilerle ilişkilerinde böyle bir süreci bilinçsizce yeniden üretmenin en iyi garantisi olacaktır. İşte sizin en büyük zorluğunuz: Psikanalitik toplulukta üyelerinin yaratıcılığını engellemek için ne yapabilirsiniz? Neyse ki, uzun yıllara dayanan deneyimlerimiz bize, eğitim sürecinin psikanalitik topluluğun toplumsal yapısına hiyerarşik olarak genişletilmesinin kolayca başarılabileceği ve en etkili yöntem olabileceğini göstermiştir. Burada, özellikle faydalı olan şey, adayın enstitü mezunundan dernek üyesi, tam üye, eğitim analisti, eğitim komitesi üyesi ve/veya devam eden büyük bir seminerin sorumlusu olma yolundaki her aşamasında güçlü engellerin geliştirilmesidir. Güçlü siyasi gruplara bağlılığın, böyle bir gelişimi teşvik etmede gerçek mesleki veya bilimsel başarılardan daha önemli olduğunu açıkça belirtin. Bir adımdan diğerine geçme yollarının, toplumda sürekli bir güvensizlik ve paranoya havası yaratacak kadar belirsiz ve muğlak olduğundan emin olun. Her kademede ilerlemeyi belirlemek için sık sık gizli oylamalar yapın ve bu oyların grubunuzdaki siyasi süreçlerden etkilendiğine dair herkese açık bir mesaj verin.

29. Her şeyden önce, bir eğitim analisti olmak için neyin gerekli olduğu, bu kararların nasıl, nerede ve kim tarafından alındığı ve bir eğitim analisti olarak kabul edilip reddedilmenin travmatik etkilerinden korkan birinin şikayetlerini gidermek için ne tür bir geri bildirim veya mekanizma bekleyebileceği konusunda gizlilik, gizlilik ve belirsizlik koruyun. Eğitim analistleri topluluğu, otorite ve prestij sahipleri olarak kendini ne kadar ayrı ve uyumlu tutarsa, seçim sürecinin engelleyici etkileri tüm eğitim kurumunu o kadar çok etkileyecektir. Bu, yalnızca adayları değil, tüm öğretim üyelerini ve tüm toplumu aynı çizgide tutmak için en güvenilir ve etkili aracınızdır.

30. Adayların yaratıcılığını engelleyen kanıtlanmış yöntemleri tehdit edebilecek tehlikeli gelişmelerden şüphelenildiğinde, psikanalitik eğitimin temel amacının, öğrencilere yeni bilgi geliştirmek için bilineni edindirmek değil, psikanalizle ilgili kanıtlanmış bilgiyi edindirerek onun sulandırılmasını, çarpıtılmasını, bozulmasını ve kötüye kullanılmasını önlemek olduğunu unutmamak gerekir.

Şunu asla unutmayın: Kıvılcım olan yerde yangın çıkabilir, özellikle de bu kıvılcım kuru odunun ortasında belirirse: Çok geç olmadan söndürün!

Özet

Yazar, adayların çalışmalarında yaratıcılığın teşvik edilmesi veya engellenmesiyle ilgili psikanalitik eğitimin biçimsel yönlerini ele almaktadır. Adayların yaratıcılığını engelleyen ve dolayısıyla psikanalitik eğitimdeki dikkatimizi gerektiren sorunları ortaya koyan psikanalitik enstitülerin otuz özelliğine değinmektedir. Bu özellikler arasında adayların kurumsal ilerlemesinin sistematik olarak yavaşlatılması, Freud’un temel makalelerinin tekrar tekrar ve sorgusuz sualsiz öğretilmesi, teorik yaklaşımlara ilişkin monolitik eğilimler, adayların psikanalitik topluluğun mesleki ve bilimsel faaliyetlerinden soyutlanması, psikanalitik öğretim üyeleri arasındaki hiyerarşik ilişkilerin vurgulanması, mezuniyet ritüelleri, adayların özgün katkılarının engellenmesi, enstitülerin entelektüel izolasyonu, kıdemli öğretim üyeleri tarafından klinik çalışmaların tam olarak sunulmaması, psikanalitik teknikle ilgili tartışmaların incelenmesinin ihmal edilmesi, öğretim üyeleri arasındaki ilişkinin ve adayların gereksinimlerinin “paranoyajenik” özellikleri, “konvoy” sistemi, psikanalizin bilimsel ve kültürel sınırlarının ve uygulamalarının incelenmesinin ihmal edilmesi ve eğitim analistlerinin atanması etrafındaki kurumsal çatışmaların etkileri yer almaktadır.